سایز سیم برق ساختمان چیست

سیم های برق مطابق با استاندارد با سایز ها و سطح مقطع های گوناگونی توسط شرکت های تولید کننده سیم و کابل عرضه می‌شوند که به جهت انجام سیم کشی های برق ساختمانی نظیر کلیدها، پریز برق، کولر گازی و داکت اسپیلت و غیره مطابق با استاندارد ها می‌بایست از سایز مشخصی به جهت اتصال جریان برق به آن ها استفاده نمود. استاندارد ها با در نظر گرفتن شرایط گوناگون و حداکثر جریانی که قرار است از یک سیم با توجه به محل و تجهیزاتی که قرار است به سیم مذکور متصل شود سطح مقطعی را تعیین نموده اند. در صورتی که یک برق کار یا پیمانکار از سایزی نا مناسب و بر خلاف استاندارد به جهت انجام برق کشی های ساختمانی استفاده نماید احتمال داغ شدن سیم ها، بروز آتش سوزی یا هزینه های اضافی را برای خریدار به دنبال خواهد داشت. در این مقاله علاوه بر ذکر سایزهای مناسب سیم برای سیم کشی های ساختمانی قصد داریم نکات جالبی را که در خصوص سیم کشی و استاندارد ها برای مخاطبین عزیز شرح دهیم. بنابراین پیشنهاد می‌شود این مقاله را تا انتها دنبال کنید.

• در سیم کسی ساختمانی از چه سیم هایی استفاده می‌شود؟
• سایز استاندارد انواع سیم برق ساختمانی چیست؟
• تفاوت سیم برق افشان و مفتول چیست؟
• استانداردهایی که باید در سیم کشی رعایت کنید.

انواع سیم های ساختمانی

به طور کلی سیم های برق به صورت افشان، نیمه افشان و مفتول تولید می‌شوند. منظور از این عبارت ها نوع هادی استفاده شده در سیم است که در حالت افشان از تارهای مسی شبیه به موی انسان در ساختار سیم استفاده می‌شود. این کار سبب افزایش میزان انعطاف پذیری در سیم برق ساختمانی می‌شود که به تبع آن سهولت در نصب را برای برقکار به دنبال خواهد داشت. در مقابل سیم مفتول ساختمانی با هادی مسی از یک مفتول یکنواخت و ساده به جهت انتقال جریان های الکتریکی استفاده می‌نماید. تفاوت سیم برق افشان و مفتول را می‌توان میزان انعطاف پذیری بالاتر در نمونه افشان دانست در حالی که سیم مفتول از انعطاف پذیری کمتری برخوردار است. از جانب دیگر سیم های مفتول به دلیل بهره مندی از هادی یکنواخت از عملکرد بهتری در زمینه انتقال جریان های الکتریکی برخوردار هستند.

سایز استاندارد سیم برق ساختمانی

سیم های برق مطابق با استاندارد با سایزهای گوناگونی که به آن سطح مقطع نیز گفته می‌شود ساخته می‌شوند. واحد اندازه گیری سطح مقطع سیم و کابل میلی متر مربع می‌باشد که تولید کنندگان ابعاد تعیین شده ای را به ازای مطابق با این واحد تولید می‌نمایند. سایز استاندارد سیم های برق 0.25، 0.50، 0.75، 1، 1.5، 2.5، 4، 6، 10، 16، 25، 35، 50، 70، 95، 120، 150، 185، 240 و 300 می‌باشد. تفاوت سایز های مختلف سیم برق ساختمانی در میزان جریان مجازی است که در مسافت های گوناگون قادر به پشتیبانی از آن است. هر چه سطح مقطع سیم یا کابل افزایش یابد از جریان بالاتری در مسافت طولانی تر پشتیبانی می‌نماید. لازم به ذکر است که افشان یا مفتول بودن هادی سیم های مسی تا حدودی در میزان جریان عبوری از سیم تاثیر گذار است. به طور کلی اگر قصد انجام سیم کشی راحت تری را داشته باشید باید از سیم برق افشان استفاده نمایید. اما اگر قصد انجام سیم کشی با حداکثر استاندارد را دارید حتماً از سیم برق مفتول در سیم کشی های خود استفاده کنید. جهت مشاهده قیمت انواع سیم برق افشان و زمینی برند خراسان (افشارنژاد) می‌توانید به صفحه لیست قیمت سیم و کابل خراسان افشارنژاد مراجعه فرمایید.

استاندارد رنگ بندی سیم کشی ساختمان

سیم برق ساختمانی مطابق با استاندارد با رنگ بندی های گوناگونی عرضه می‌شوند. خوب است بدانید که تنها دلیل تولید رنگی سیم ها سهولت در سیم کشی برای برقکار نیست بلکه تشخیص فاز ها از نول و ارت توسط هر برق کار از جمله موارد مهمی است که استاندارد ها آن را در نظر می‌گیرد. سازمان های مقررات ملی هر کشوری رنگ های خاصی را به جهت استفاده برای سیم کشی فاز ها، نول و ارت به عنوان استاندارد اعلام می‌کنند. در کشور ایران مبحث 13 و استاندارد IEC 60445 دو مرجع اصلی به جهت تبعیت تولید کنندگان و پیمانکاران هستند که رنگ بندی های استاندارد را اعلام می‌کنند. این استاندارد ها ممکن است هر چند سال یکبار تغییر یابند و در قالب ویرایش های جدید به عموم اعلام شوند. در حال حاضر در کشور ایران از رنگ های قهوه ای، مشکی و طوسی به ترتیب به عنوان فاز های اول، دوم و سوم استفاده می‌شود. رنگ آبی به عنوان نول و خنثی و همچنین رنگ زرد با خط سبز یا برعکس (سبز با خط زرد) به عنوان ارت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در برق کشی ساختمان از چه سیم هایی استفاده کنیم؟

مقررات ملّی ساختمان در ایران در قالب مبحث های گوناگون مجموعه ای از استاندارد ها را به جهت ساخت و ساز اصولی ساختمان ها توسط وزارت مسکن و شهرسازی به صورت عمومی ابلاغ می‌نماید. یکی از مهم ترین مباحث مقررات ملی ساختمان مبحث 13 است که به اصول اجرای تاسیسات برقی ساختمان ها می‌پردازد. مطابق با این مبحث در برق کشی ساختمان از سطح مقطع های استانداردی به جهت اتصال جریان برق به تجهیزات استفاده می‌شود. با بررسی برخی وب سایت ها متوجه شدیم که به صورت کلی اشاره کوتاهی به سطح مقطع ها شده است و متاسفانه جزئیات آن ها توسط ناشر بیان نشده است. به عنوان مثال سیم مناسب برای تجهیزات روشنایی با سطح مقطع 1.5 معرفی شده است. اما سوال اینجاست که آیا ممکن است 100 پروژکتور 200 وات را با استفاده از سیم 1.5 تغذیه نمود؟ قطعاً خیر و البته مبحث 13 به الزام در استفاده از فیوز ها، تعداد چراغ ها، جریان مجاز هر سیم برق و موارد منع مصرف آن ها اشاره کاملی نموده است. بنابراین استفاده از سایزهای اعلام شده مطابق با قوانین و مقررات و رعایت استاندارد ها مجاز است و به هیچ عنوان نباید از مقادیر ذکر شده کمتر باشد. از دیگر عوامل تاثیر گذار در کیفیت سیم کشی ساختمان، برند و تولید کننده سیم و کابل است که در صورتی که محصولات یک شرکت از استانداردهای گوناگون کیفی برخوردار نباشد، می‌تواند سبب رخداد حوادث ناگوار گردد. قبل از خرید سیم و کابل حتماً مقاله بهترین برند سیم و کابل را مطالعه فرمایید.

سیم برق ساختمانی 0.5

از سیم برق مقطع 0.5 میلی متر مربع به جهت استفاده در مدارهای کنترل با جریان الکتریکی کم استفاده می‌شود. بکارگیری از این سیم در سایر مدار ها به هیچ عنوان مجاز نیست.

سیم برق ساختمانی 1

از سیم مقطع 1 معمولاً به جهت برقراری ارتباط پنل های کولرگازی با کندانسور استفاده می‌شود. به جهت حفاظت بهتر از سیم ها توصیه می‌شود از کابل های چند رشته با مقطع 1 (مثل 5 در 1) مطابق با نیاز بکارگیری شود.

سیم برق ساختمانی 1.5

از سیم برق افشان یا مفتول با سطح مقطع 1.5 میلی متر مربع به جهت استفاده در مدارهای روشنایی استفاده می‌شود. هر مدار روشنایی با توجه به میزان جریانی که سیم برق 1.5 از آن پشتیبانی می‌کند می‌تواند تعداد 12 چراغ یا نقاط روشنایی را در صورتی که در یک اتاق یا یک محل باشد تغذیه نماید. مجموع جریان مورد نیاز 12 چراغ نباید از میزان جریانی که سیم برق 1.5 از آن پشتیبانی می‌کند فراتر رود در غیر این صورت علاوه بر عدم رعایت استاندارد، خطرات جبران ناپذیری را به جهت داغ شدن سیم ها و یا آتش سوزی به دنبال خواهد داشت. همچنین دریافت انشعاب از مدار روشنایی به جهت تغذیه پریزها، کولر گازی و سایر تجهیزات کاملاً غیر مجاز و ممنوع می‌باشد.

سیم برق ساختمانی 2.5

جریان مورد نیاز کلیه پریزهای برق تک فاز 16 آمپر در برق کشی های ساختمانی می‌بایست به وسیله سیم برق افشان 2.5 و یا نمونه زمینی آن با هادی مفتول تامین گردد. هر مدار پریز برق تنها مجاز به تامین جریان 12 پریز برق است و اتصال پریزهای بیشتر به مدار سیم های 2.5 غیر مجاز است. اتصال چند راهی های برق به یک پریز به عنوان یک روش غیر مجاز تلقی می‌شود که به عنوان روشی به جهت افزایش تعداد پریزها در میان مصرف کنندگان رایج است. مجموعه 12 پریز برق که به وسیله سیم 2.5 تغذیه می‌شوند می‌بایست در قالب یک مدار پیوسته به یکدیگر متصل باشند. اتصال تجهیزاتی با جریان مصرفی بالاتر از 16 آمپر به پریز برق علاوه بر قطع سریع فیوز مینیاتوری، سبب آسیب دیدگی و سوختگی پریز برق خواهد شد.

سیم برق ساختمانی 4

در برق کشی های مدار های کولر گازی تا سطح جریان 25 آمپر می‌توان از سیم برق افشان یا زمینی مقطع 4 میلی متر مربع استفاده نمود. بسیاری از افراد به جهت خرید کابل مخصوص کولر گازی از عبارت هایی نظیر کابل مناسب برای کولر گازی 30000 یا سیم مناسب برای کولر گازی 24000 استفاده می‌نمایند. اعداد چند هزاری که برای کولر ها استفاده می‌شود بیانگر میزان و ظرفیت سرمادهی کولر در یک محیط است و ارتباطی با جریان مجاز آن نخواهد داشت. شاید یک کولر گازی 24000 با برندی خاص نیاز به جریان 32 آمپر داشته باشد که همین کولر با برندی دیگر با تکنولوژی جدید تر نیاز به جریان 23 آمپری داشته باشد. بنابراین میزان جریان مصرفی کولر گازی که بر روی بدنه و بسته بندی و دفترچه راهنمای محصول ذکر می‌شود در تعیین سطح مقطع سیم یا کابل موثر خواهد بود.

سیم برق ساختمانی 6

سیم برق ساختمانی مقطع 6 نیز علاوه با پشتیبانی از جریان هایی تا سطح 32 آمپر، علاوه بر تامین جریان تجهیزاتی نظیر هیترها، کولرهای گازی با سطح جریان ذکر شده، قابلیت استفاده در مدارها و انشعابات اصلی را دارد.

سیم برق ساختمانی 10

برق ورودی تابلوها و فیوزهای مینیاتوری واحد ها و ساختمان ها به جهت پشتیبانی از جریان 50 آمپری توسط سیم برق مقطع 10 میلی متر به عنوان یک گزینه استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که ملاک محاسبه جریان مصرفی یک واحد با فرض روشن بودن تمامی تجهیزات محاسبه می‌شود.

کابل تلفن

هر تلفن به جهت برقراری ارتباط نیازمند یک زوج یا دو رشته سیم مسی با مقطع 0.6 میلی متر می‌باشد. به جهت کاهش تاثیرات میدان های مغناطیسی و پارازیت ها پیشنهاد می‌شود از کابل های تلفن فویل دار استفاده نمایید. کابل های تلفن در انواع زمینی و هوایی تولید می‌شوند. کابل های زمینی با روکش مشکی به جهت نصب در محیط های خارجی نظیر حیاط، خیابان و در محل هایی که در معرض تابش نور مستقیم خورشید قرار دارند استفاده می‌شود. کابل های تلفن هوایی نیز با روکش طوسی در کابل کشی های تلفن داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

استاندارد هایی که باید در سیم کشی ساختمان رعایت کنید:

• تمامی واحد ها و منازل مسکونی می‌بایست دارای حداقل یک مدار مستقل روشنایی و یک مدار مستقل پریز برق باشد. علت این کار این است که در صورت خرابی مدار روشنایی تا مدت زمان رفع عیب آن بتوان به وسیله پریزهای برق روشنایی محل را تامین نمود.
• کلیه سیم کشی های برق ساختمانی می‌بایست از داخل لوله های مخصوص سیم کشی انجام پذیرد.
• قوطی های کلید و پریز می‌بایست دارای ورودی و خروجی متناسب با سایز لوله باشند.
• در ورودی مدار های روشنایی از فیوزهای مینیاتوری 10 آمپر کلاس B استفاده نمایید.
• در ورودی مدار پریز های برق تک فاز از فیوزهای مینیاتوری 16 آمپر کلاس C استفاده می‌شود.
• برای کولرهای گازی، هیترها و تجهیزات مشابه از فیوزهای مینیاتوری کلاس C مطابق با جریان نامی آن ها باید استفاده شود.
• استفاده از سیم برق با هادی مسی در سیم کشی های ساختمانی الزامی است.
• پیچیدن سیم ها و گره زدن آن ها با یکدیگر و عایق بندی آن به وسیله چسب برق ممنوع است.
• به جهت انجام اتصالات سیم ها می‌بایست از ترمینال های مخصوص و سر سیم استفاده شود.
• انجام سیم کشی در زیر گچ به صورت مستقیم بدون استفاده از لوله ممنوع می‌باشد.
• تامین جریان مورد نیاز تجهیزات اعلام حریق می‌بایست به وسیله سطح مقطع اعلام شده توسط تولید کننده انجام پذیرد.