
تفاوت سیم و کابل برق چیست

سیم و کابل دو محصول متفاوتی است که توسط شرکت های تولید کننده هادی های عایق دار و بدون عایق تولید می شود. در پاسخ به یکی از مهم ترین سوالات مبنی بر تفاوت سیم و کابل باید بگوییم که این دو محصول با یکدیگر از نظرهای مختلف تفاوت های زیادی دارند اما از نظر کاربری هر دو برای انتقال جریان برق و یا سیگنال های الکتریکی بکارگیری می شوند اما بررسی کامل تفاوت های آن می تواند به شما کمک کند تا در انتخاب محصولات مناسب برای پروژه های خود دقیق تر عمل کنید. نقد و بررسی ساختار و اجزای تشکیل دهنده سیم و کابل و عواملی دیگری همچون کاربردها، مقاومت در برابر شرایط محیطی و حتی هزینه های اقتصادی سیم و کابل دارای ویژگی های به خصوصی هستند که آن ها را از یکدیگر متمایز می سازد. با این حال، شباهت هایی نیز میان سیم و کابل وجود دارد که ممکن است باعث شود این دو به اشتباه به جای یکدیگر به کارگیری شوند. در این مقاله قصد داریم به صورت جامع و دقیق به بررسی تفاوت ها و شباهت های سیم و کابل بپردازیم تا انتخاب مناسب تری داشته باشید و با اطلاعات کافی از این ابزارهای ضروری استفاده کنید.
سیم و کابل برق از نظر عوامل ذکر شده زیر با یکدیگر تفاوت دارند:
- از نظر ساختار
- از نظر کاربرد
- از نظر قیمت
- از نظر ولتاژ
- از نظر انعطاف پذیری
- مقاومت در برابر شرایط محیطی
تعریف سیم برق
سیم برق (به انگلیسی: Wire) یک بستر رسانا و انتقال دهنده جریان های الکتریکی است که ساختار آن از یک هادی رسانا (معمولاً مس یا آلومینیوم) تشکیل می شود و سطح خارجی هادی به جهت حفاظت از آن و همچنین جلوگیری از اتصال با هادی های مجاور و افراد به وسیله موادی به نام عایق پوشش داده می شود. عایق سیم های برق از از متریال مختلفی نظیر PVC (پی وی سی)، PE (پلی اتیلن)، Silicone (سیلیکون) و ده ها نوع ماده عایقی دیگر تشکیل می شود که هر یک معایب و مزایای خاص خود را به همراه دارند. علت این تنوع را می توان محل استفاده و کاربری متنوع سیم های برق دانست که عایق ها می توانند متناسب با محیط و عوامل محیطی نظیر رطوبت، دما و … از هادی و عملکرد صحیح سیم محافظت نمایند.

سیم نوعی هادی فلزی است که برای انتقال جریان برق یا سیگنال ها استفاده می شود. سیم ها معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته می شوند و ممکن است روکش دار یا بدون روکش باشند.
تعریف کابل برق
کابل چیست و انواع آن؟ کابل برق (به انگلیسی: Cable) یک بستر انتقال دهنده جریان ها یا سیگنال های الکتریکی است که در ساختار آن از یا چند سیم برق عایق دار استفاده می شود. تفاوت اصلی سیم و کابل در وجود لایه های اضافه تر در ساختار کابل ها است در حالی که سیم های برق تنها از یک هادی و عایق تشکیل می شوند. کابل ها انواع مختلفی دارند که بسته به نوع کاربری و عملکرد آن ها نام هایی به آن ها اختصاص داده شده است. کابل شبکه، کابل فیبرنوری، کابل تلفن، کابل برق، کابل فشار ضعیف، کابل فشار قوی، کابل ابزار دقیق، کابل کنترل یا فرمان، کابل پروفیباس از جمله رایج ترین کابل هایی است که به جهت استفاده در مصارف گوناگون توسط شرکت های تولید کننده سیم و کابل طراحی و به بازار عرضه می شوند. مشخصات انواع کابل را در خصوص انواع و کاربردهای متنوع آن می توانید در مطلب کابل چیست مطالعه فرمایید.

کابل برق یک بستر انتقال دهنده جریان ها یا سیگنال های الکتریکی است که در ساختار آن ها از یک یا چند سیم برق عایق دار استفاده می شود. کابل های برق معمولاً با هادی مسی یا آلومینیومی تولید می شوند.
مقایسه سیم و کابل برق از نظر ساختار
اولین تفاوت سیم و کابل برق با یکدیگر از نظر ساختار می باشد به طوری که ساختار کابل معمولاً بسیار کامل تر از سیم است و از اجزای بیشتری در آن استفاده می شود. به طور کلی و همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره شد، کابل مجموعه ای از هادی های روکش دار در کنار یکدیگر است در حالی که سیم برق تنها از یک هادی و نهایتاً یک عایق تشکیل می شود. همچنین سیم ها تماماً به صورت تک رشته تولید می شوند که در مقابل کابل ها علاوه بر اینکه به صورت تک رشته تولید می شوند، به صورت چند رشته نیز وجود دارند. تفاوت کابل تک رشته با سیم تک رشته معمولی تنها در وجود یا عدم وجود یک روکش می باشد. زمانی که در ساختار یک محصول از یک هادی به همراه عایق استفاده شود به آن سیم برق گفته می شود و اگر بر روی همین سیم عایق دار یک روکش هم قرار گیرد به آن کابل دو روکشه گفته می شود.

سیم ها معمولاً از یک هادی و یک عایق تشکیل می شوند در حالی که کابل ها از مجموعه ای از سیم های برق قرار گرفته در کنار یکدیگر تشکیل می شوند.
ساختار کابل برق
ساختار کابل برق تشکیل شده از یک یا چند سیم برق که در ساده ترین ترین حالت سطح خارجی آن به وسیله یک روکش در بر گرفته شده است. در ساختار کابل ها می تواند از لایه های متعدد دیگری نیز نظیر شیلد، فویل، زره یا آرمور، نوار میکا، نوار پلی استر و… استفاده شود که بسته به نوع کابل، محیط، کاربرد و عملکردی که قرار است ارائه دهد این لایه ها توسط تولید کنندگان بکارگیری می شود. کابل ها به صورت تک رشته تا چند رشته تولید می شوند.
ساختار سیم برق
ساختار سیم برق از یک هادی رسانا نظیر مس یا آلومینیوم تشکیل شده که سطح هادی ممکن است با استفاده از یک مواد عایقی از جنس PVC یا PE پوشش داده شود. وجود نوار میکا یا MGT در ساختار سیم بر روی هادی همچنان سیم را به کابل تبدیل نمی کند و ممکن است سیم برق هایی با نام اعلام حریق یا ضد حریق مجهز به نوار میکا در ساختار خود باشند و همچنان به عنوان سیم برق شناخته شوند. همچنین سیم های برق تماماً به صورت تک رشته تولید می شوند.
مقایسه سیم و کابل از نظر کاربرد
سیم و کابل از نظر کاربرد با یکدیگر تفاوت های زیادی دارند. سیم ها معمولاً به جهت انتقال جریان های الکتریکی بکارگیری می شوند در حالی که کابل ها از نظر کاربرد می توانند عملکرد های متفاوتی داشته باشند. از انواع کابل ها می توان به کابل شبکه، کابل برق، کابل تلفن، کابل فیبرنوری، کابل پروفیباس، کابل اعلام حریق، کابل کنترل و کابل ابزار دقیق و ده ها نوع کابل دیگر اشاره نمود که تمامی این موارد به دلیل ماهیت کاربری و عملکردی که ارائه می دهند با ساختار های کاملاً متفاوت توسط تولید کنندگان به بازار عرضه می شوند. کابل های شبکه به جهت انتقال سیگنال و دیتا طراحی می شوند که در ساختار آن ها از زوج های به هم تابیده شده با فرمول به شدت دقیقی استفاده می شود در حالی که عملکرد کابل های برق به گونه ای است تا تنها به شکل استاندارد قادر به انتقال جریان های الکتریکی باشد. بنابراین سیم و کابل از نظر عملکرد با یکدیگر تفاوت های زیادی دارند و کاربردهای کابل ها از سیم ها بسیار متنوع تر است.

سیم معمولاً برای اتصالات داخلی و مدارهای ساده با جریان کم استفاده میشود، در حالی که کابل به دلیل داشتن چندین رشته سیم و لایههای محافظ، برای انتقال برق در مسافتهای طولانیتر و کاربردهای صنعتی مناسبتر است.
کاربرد کابل
ده ها نوع از انواع کابل توسط تولید کنندگان سیم و کابل ساخته می شوند که مطابق با نیاز مصرف کننده می توانند عملکرد متفاوتی داشته باشند. پرمصرف ترین گروه، کابل های برق است که می تواند به صورت تک رشته، دو رشته، سه رشته، چهار رشته و بالاتر باشد و استفاده از آن ها به جهت انتقال جریان برق ایده آل می باشد. انواع دیگری از کابل ها وجود دارند که قادر به انتقال سیگنال ها نظیر کابل تلفن، کابل شبکه، کابل پروفیباس و … می باشند که هر یک عملکرد متفاوتی با دیگری دارد.
کاربرد سیم
سیم ها معمولاً به جهت انتقال جریان برق از نقطه ای به نقطه دیگر مورد استفاده قرار می گیرند و مطابق با استاندارد با رنگبندی های متنوعی نظیر قرمز، آبی، زرد، سبز، خاکستری، مشکی، قهوه ای و ارت به جهت تشخیص ساده تر در هنگام انجام سیم کشی ها تولید می شوند. سیم های حامل جریان مطابق با استاندارد به دلیل محافظت ضعیف تر در مقایسه با کابل ها می بایست در داخل لوله ها و یا یک حامل محافظت کننده فیزیکی نصب شوند و استفاده از آن ها به صورت مستقیم ممنوع می باشد.
مقایسه سیم و کابل از نظر قیمت
علت تفاوت قیمت سیم و کابل را می توان چند عامل مهم نظیر کاربری کابل و تکنولوژی های بکار رفته در آن و همچنین نوع و میزان مواد مصرفی در آن توسط تولید کننده ها دانست. به طور کلی سیم ها قیمت به مراتب پایین تری در مقایسه با کابل ها دارند که این موضوع با توجه به میزان بالاتر موادی که در یک کابل بکار گیری می شود کاملاً منطقی است. ساختار یک سیم معمولاً از هادی و عایق تشکیل می شود در حالی که در ساختار یک کابل برق ساده، از یک یا چند هادی و میزان بیشتری از عایق و روکش بکارگرفته می شود. به عنوان مثال سیم برق مقطع 120 افشان قیمت بسیار پایین تری در مقایسه با یک کابل 1×120 افشان دارد. همچنین تکنولوژی استفاده شده در یک کابل می تواند تاثیر مستقیمی در قیمت تمام شده یک کابل داشته باشد. کابل های شبکه و فیبرنوری به دلیل تولید سخت تر، وجود لایه های بیشتر و تکنولوژی های خاص در تولید، همواره قیمت بالاتری در مقایسه با کابل های برق دارند. بنابراین سیم و کابل از نظر قیمت با یکدیگر تفاوت های جدی دارند و کابل های معمولاً قیمت بیشتری دارند.

به طور کلی، سیم به دلیل ساختار سادهتر و مواد اولیه کمتر، قیمت پایینتری نسبت به کابل دارد، در حالی که کابل به دلیل لایههای محافظ و تعداد رشتههای بیشتر، هزینه بالاتری دارد.
قیمت کابل
قیمت کابل ها متناسب با تعداد لایه های به کاررفته، متریال استفاده شده، فناوری تولید و فرایند پیچیده تر، بیشتر از سیم ها است. کابل ها علاوه بر هادی و عایق، دارای لایه های محافظ، شیلد، زره یا پوشش های خاصی هستند که هزینه تولید آن ها را افزایش می دهد. به عنوان مثال، دو عدد سیم افشان مسی با مقطع 1.5 در مقایسه با یک کابل افشان 2×1.5 اعلام حریق قیمت به مراتب کمتری دارد، زیرا کابل شامل عایق بندی مقاوم تر، روکش های ضدحریق و استانداردهای ایمنی بالاتری است. همچنین در تولید کابل های خاص، از فناوری ها و ترکیبات عایقی پیشرفته و … استفاده می شود که هزینه نهایی را افزایش می دهد.
قیمت سیم
سیم ها به دلیل ساختار ساده تر و استفاده از لایه های کمتر، شامل هادی و عایق، قیمت پایین تری نسبت به کابل ها دارند. در کابل ها، وجود لایه های اضافی مانند عایق های ضخیم تر، روکش های محافظ و گاهی زره های فلزی باعث افزایش هزینه های تولید می شود. علاوه بر این، فرایند تولید سیم های برق ساده تر و کوتاه تر از کابل هاست، زیرا در کابل ها مراحل پیچیده تری مانند تاباندن رشته ها، افزودن لایه های حفاظتی و فرآیندهای کنترل کیفی سخت گیرانه تری اجرا می شود. در نتیجه، سیم ها نه تنها برای تولیدکنندگان بلکه برای خریداران نیز مقرون به صرفه تر هستند و در بسیاری از مصارف عمومی کاربرد بیشتری دارند.
مقایسه سیم و کابل از نظر ولتاژ
سیم های برق به دلیل ضخامت کمتر عایق و طراحی ساده تر، مقاومت عایقی کمتری نسبت به کابل ها دارند. این امر باعث می شود که سیم ها برای ولتاژهای پایین تر مناسب تر باشند، چرا که در ولتاژهای بالاتر، امکان تخریب عایق و ایجاد مشکلاتی مانند نشت جریان یا شکست عایقی وجود دارد. کابل های برق، به ویژه در ولتاژهای متوسط و بالا، دارای چندین لایه عایق و حفاظ مانند XLPE، PVC و روکش های فلزی هستند که مقاومت عایقی و مکانیکی بیشتری را فراهم می کنند. این لایه ها کابل را برای تحمل ولتاژهای بالاتر و شرایط محیطی سخت تر مناسب می سازند. بنابراین، این اختلاف در رنج ولتاژ میان سیم و کابل عمدتاً به دلیل تفاوت در ساختار، نوع عایق و کاربرد آن هاست. برای انتخاب صحیح، همواره باید به استانداردها و مشخصات فنی محصولات توجه شود.

سیمها معمولاً برای ولتاژهای پایین و کاربردهای داخلی مانند سیمکشی ساختمانها استفاده میشوند، در حالی که کابلها به دلیل عایقبندی قویتر و ساختار مستحکمتر، قابلیت تحمل ولتاژهای بالاتر را دارند و در انتقال برق صنعتی و توزیع شبکه مورد استفاده قرار میگیرند.
ولتاژ کابل برق
کابل های برق با توجه به کاربردهای متنوع در دسته های فشار ضعیف، فشار متوسط، فشار قوی و فوق فشار قوی تولید می شوند. با افزایش ولتاژ کابل، خطر تخریب و انفجار عایق و شدت میدان های مغناطیسی نیز افزایش می یابد. برای خنثی سازی این اثرات، تولیدکنندگان از مواد عایقی خاص، فناوری های پیشرفته و لایه های محافظ بیشتری استفاده می کنند. این لایه ها شامل عایق های مقاوم در برابر حرارت، روکش های حفاظتی و فناوری هایی برای کاهش اثرات الکترومغناطیسی هستند که باعث افزایش ایمنی و دوام کابل در شرایط مختلف می شود.
ولتاژ سیم برق
سیم های برق روکش دار به دلیل ضخامت پایین عایق و عدم تحمل ولتاژهای بالا معمولاً در رنج ولتاژ فشار ضعیف فعالیت می کنند و برای مصارف مسکونی مناسب هستند. این سیم ها به دلیل ساختار ساده در سیم کشی های داخلی ساختمان ها، سیستم های روشنایی و ارسال سیگنال های الکتریکی کاربرد دارند. استفاده از این سیم ها در محیط های صنعتی توصیه نمی شود، زیرا ممکن است ولتاژ کاری از حد مجاز فراتر رود و باعث آسیب یا کاهش ایمنی شود. به همین دلیل، در صنایع و تأسیسات بزرگ معمولاً از کابل های برق استفاده می شود.
مقایسه سیم و کابل از نظر انعطاف پذیری
میزان انعطاف پذیری سیم ها به دلیل وجود لایه های کمتر همواره بیشتر از کابل ها می باشد. در واقع هر چه تعداد لایه های موجود در ساختار تشکیل دهنده سیم یا کابل افزایش می یابد، متناسب با آن در کاهش انعطاف پذیری آن ها تاثیرگذار است. سیم و کابل های افشان به عنوان انعطاف پذیر ترین محصولات در بازار شناخته می شوند و بکارگیری از آن ها در محل هایی که دارای پیچ و خم های زیادی هستند بیشتر توصیه می شود. پس از آن سیم و کابل های نیمه افشان (کلاس 2) در مقایسه با سیم های افشان انعطاف پذیری کمتری دارند و در عوض به دلیل استفاده از مفتول های ضخیم تر در مقایسه افشان ها که از تارهای مسی نازک در ساختار آن ها بکارگیری می شوند مقاومت بالاتری در برابر فشار و ضربه های مکانیکی دارند و همچنین سربندی بهتری را در هنگام اتصالات ارائه می نمایند. در آخر پایین ترین میزان انعطاف پذیری را سیم و کابل های مفتول دارند که به دلیل استفاده از هادی یکپارچه در ساختار آن ها انعطاف پذیری پایین تری در مقایسه با نیمه افشان ها و افشان ها دارند و بکارگیری از آن ها در مسیرهای مستقیم توصیه بیشتری می شود.
انعطاف پذیری کابل برق
کابل های برق به دلیل داشتن لایه های مختلف، انعطاف پذیری کمتری نسبت به سیم ها دارند. عایق هایی مانند XLPE و حفاظ زره (آرمور) موجب کاهش انعطاف پذیری می شوند. هرچند این ویژگی، استحکام و مقاومت کابل را افزایش داده و آن را برای نصب های ثابت مناسب می کند. سیم ها به دلیل نداشتن این لایه ها، انعطاف بیشتری دارند.
انعطاف پذیری سیم برق
سیم ها به دلیل لایه های ساختاری کمتر به طور کلی انعطاف پذیری بسیار بالاتری در مقایسه با کابل ها دارند. همانطور که پیشتر ذکر شد، سیم ها به صورت کلی از دو لایه هادی و عایق تشکیل می شوند که همین عامل سبب افزایش میزان انعطاف پذیری آن ها در برابر کابل هایی شده که ساختار آن ها از لایه های بیشتری تشکیل می شود.
مقایسه سیم و کابل از نظر مقاومت در برابر شرایط محیطی
سیم و کابل با توجه به متریال استفاده شده در ساختار آن ها می توانند عملکرد متفاوتی را در شرایط محیطی مختلف ارائه نمایند. به طور کلی سیم ها به جهت استفاده در داخل لوله ها و به صورت غیر همسطح استفاده می شود اما کابل ها به دلیل برخورداری از روکش نهایی و وجود عوامل مختلف محافظت کننده از هادی (بسته به نوع کابل) می توانند در شرایط محیطی مختلفی بکارگیری شوند. به عنوان مثال کابل های اعلام حریق به دلیل برخورداری از متریال سیلیکونی یا وجود لایه ای به نام نوار میکا می توانند در برابر حریق و دماهای بالا از خود مقاومت نشان دهند و جریان برق یا سیگنال های الکتریکی را به صورت ایده آل منتقل نمایند. همچنین کابل های زره دار که در اصطلاح به آن ها کابل آرموردار نیز گفته می شود، به دلیل برخورداری از لایه ای به نام زره می توانند در محل هایی که تنش های مکانیکی یا فشار وجود دارد مورد استفاده قرار گیرند. مواردی که سیم برق معمولی با روکش PVC امکان استفاده در این محیط ها را ندارد و به سرعت از بین می رود.
استفاده از کابل برق در شرایط محیطی مختلف
کابل ها به دلیل داشتن روکش نهایی و لایه های محافظتی مانند زره، نوار میکا یا عایق های خاص، برای استفاده در محیط های مختلف و شرایط سخت مناسب اند. به عنوان مثال، کابل های اعلام حریق در برابر دماهای بالا مقاوم اند و کابل های زره دار در محیط های با تنش مکانیکی یا فشار قابل استفاده هستند. این ویژگی ها کابل ها را گزینه ای ایده آل برای محیط هایی می کند که سیم های معمولی کارایی ندارند.
استفاده از سیم برق در شرایط محیطی مختلف
سیم ها به دلیل ساختار ساده تر و عایق PVC بیشتر در محیط های داخلی و داخل لوله ها استفاده می شوند. این سیم ها برای انتقال جریان در شرایط معمول مناسب اند اما در برابر تنش های مکانیکی، حرارت بالا، یا شرایط محیطی سخت، مقاومت کافی ندارند. در نتیجه، برای محیط هایی با شرایط خاص یا فشار زیاد، استفاده از سیم های معمولی توصیه نمی شود و باید از کابل استفاده شود.